دیسک کمر

بارها با بیمارانی مواجه شده‌ام که از کمردردهای مزمن رنج می‌برند و به دنبال راه‌حلی کم‌تهاجمی مثل درمان دیسک کمر با لیزر هستند؛ اگر شما هم به دلیل بیرون‌زدگی یا فتق دیسک کمر، دردهای شدید یا بی‌حسی در پاهایتان را تجربه می‌کنید، احتمالاً سوالاتی درباره عمل لیزری دیسک کمر در ذهنتان شکل گرفته است. آیا این روش واقعاً جواب می‌دهد؟ هزینه‌اش چقدر است؟ عوارضش چیست؟


آیا دیسک کمر با لیزر درمان می‌شود؟

وقتی صحبت از فتق دیسک کمر می‌شود، منظورمان حالتی است که هسته ژل‌مانند دیسک بین‌مهره‌ای از لایه محافظ خود (آنولوس فیبروزوس) بیرون می‌زند و به اعصاب نخاعی فشار وارد می‌کند. این مشکل می‌تواند باعث کمردرد، درد سیاتیکی یا حتی ضعف در پاها شود. اما آیا درمان فتق دیسک کمر با لیزر واقعاً ممکن است؟ پاسخ کوتاه، بله است؛ اما با شرایط خاص.

عمل لیزری دیسک کمر، که به آن "دیسککتومی لیزری از راه پوست" یا PLDD (Percutaneous Laser Disc Decompression) هم می‌گویند، روشی است که در آن از انرژی لیزر برای کاهش فشار داخل دیسک استفاده می‌شود. طی این فرایند، بخشی از هسته دیسک تبخیر می‌شود و این کار باعث می‌شود فتق به عقب برگردد و فشار از روی عصب برداشته شود. با این حال، این روش برای همه موارد فتق دیسک مناسب نیست. در تجربه‌ام، بیمارانی که فتق دیسکشان کوچک تا متوسط است و هنوز پارگی کامل یا جابه‌جایی شدید مهره‌ها (اسپوندیلولیستزیس) ندارند، بهترین نتیجه را از این روش می‌گیرند.

دکتر مایکل دبلیو. هاس، جراح برجسته ستون فقرات، در یکی از کنفرانس‌ها گفته بود: «لیزر مثل یک ابزار جادویی نیست؛ بلکه باید دقیقاً در جای درست و برای بیمار مناسب استفاده شود.» این حرف کاملاً با مشاهدات من هم‌راستاست. اگر فتق دیسک شما پیشرفته باشد یا علائم عصبی شدیدی مثل بی‌اختیاری ادرار داشته باشید، احتمالاً به جراحی باز نیاز پیدا می‌کنید.

آیا پارگی دیسک کمر با لیزر درمان می‌شود؟

یکی از سوالات رایج بیماران این است که آیا درمان پارگی دیسک کمر با لیزر امکان‌پذیر است؟ اینجا باید کمی دقیق‌تر شویم. پارگی دیسک (Ruptured Disc) معمولاً به حالتی گفته می‌شود که آنولوس فیبروزوس کاملاً پاره شده و مواد داخلی دیسک به بیرون نشت کرده‌اند. در چنین مواردی، لیزر به تنهایی نمی‌تواند مشکل را حل کند، چون هدفش فقط کاهش فشار داخل دیسک است، نه ترمیم پارگی.

در مواردی که پارگی دیسک کوچک باشد و هنوز فتق قابل کنترل باشد، روش درمان دیسک کمر با لیزر می‌تواند علائم را تسکین دهد. اما اگر پارگی شدید باشد یا تکه‌ای از دیسک جدا شده و در کانال نخاعی گیر کرده باشد (دیسک سکوئستره)، لیزر کارایی لازم را ندارد. من بیمارانی داشته‌ام که با پارگی خفیف دیسک به مطب آمدند و با لیزر بهبود قابل‌توجهی پیدا کردند؛ اما در موارد شدید، همیشه جراحی باز یا میکرو دیسککتومی را پیشنهاد داده‌ام.


نحوه انجام عمل لیزری دیسک کمر

شاید برایتان جالب باشد که بدانید عمل لیزری دیسک کمر دقیقاً چطور انجام می‌شود. این روش کم‌تهاجمی است و معمولاً در اتاق عمل سرپایی و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌گیرد. ابتدا با کمک تصویربرداری فلوروسکوپی (نوعی اشعه ایکس زنده)، سوزن باریکی به داخل دیسک آسیب‌دیده هدایت می‌شود. سپس فیبر نوری لیزر از طریق این سوزن وارد دیسک می‌شود و انرژی لیزر، بخش کوچکی از هسته دیسک را تبخیر می‌کند. این فرایند فشار داخل دیسک را کاهش می‌دهد و فتق را از عصب دور می‌کند.

این عمل معمولاً 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد و بیمار همان روز مرخص می‌شود. چیزی که این روش را جذاب می‌کند، نبود برش بزرگ و بخیه است؛ فقط یک سوراخ کوچک چند میلی‌متری روی پوست باقی می‌ماند.

درمان دیسک کمر با لیزر پرتوان

در برخی موارد، از لیزر پرتوان (High-Power Laser) برای درمان دیسک کمر با لیزر استفاده می‌شود. این نوع لیزر انرژی بیشتری دارد و می‌تواند بافت بیشتری را تبخیر کند. لیزر پرتوان معمولاً برای فتق‌های بزرگ‌تر یا مواردی که نیاز به کاهش حجم بیشتری از دیسک دارند، به کار می‌رود. با این حال، استفاده از آن نیاز به دقت بالایی دارد، چون گرمای زیاد می‌تواند به بافت‌های اطراف آسیب بزند. من در عمل‌هایم معمولاً از لیزر پرتوان برای بیمارانی استفاده کرده‌ام که فتق دیسکشان کمی مقاوم‌تر بوده و با روش‌های محافظه‌کارانه بهبود نیافته‌اند.

درمان دیسک کمر با لیزر کم‌توان

در مقابل، لیزر کم‌توان (Low-Level Laser Therapy یا LLLT) بیشتر برای تسکین درد و التهاب به کار می‌رود تا درمان مستقیم فتق دیسک. این روش غیرتهاجمی است و نیازی به ورود سوزن ندارد؛ بلکه لیزر از سطح پوست اعمال می‌شود. اگرچه در کاهش التهاب و بهبود گردش خون اطراف دیسک موثر است، اما نمی‌تواند ساختار دیسک را تغییر دهد. من این روش را معمولاً به عنوان مکمل برای بیمارانی توصیه می‌کنم که درد خفیف دارند یا در مرحله بهبودی پس از عمل لیزری هستند.


هزینه درمان دیسک کمر با لیزر

یکی از دغدغه‌های اصلی بیماران، هزینه درمان دیسک کمر با لیزر است. این هزینه بسته به عوامل مختلفی متفاوت است؛ از جمله محل کلینیک، تجربه جراح، تجهیزات استفاده‌شده و تعداد دیسک‌های درگیر. در ایران، تا تاریخ امروز (مارس 2025)، هزینه این عمل معمولاً بین 15 تا 30 میلیون تومان متغیر است. در مقایسه با جراحی باز که ممکن است تا 50 میلیون تومان یا بیشتر هزینه داشته باشد، لیزر گزینه مقرون‌به‌صرفه‌تری به نظر می‌رسد.

با این حال، باید به بیمه هم توجه کنید. برخی بیمه‌های تکمیلی بخشی از هزینه را پوشش می‌دهند، اما این بستگی به سیاست شرکت بیمه شما دارد. پیشنهادم این است که قبل از تصمیم‌گیری، با کلینیک و بیمه‌تان مشورت کنید تا تصویر دقیق‌تری از هزینه‌ها داشته باشید.


عوارض درمان دیسک کمر با لیزر

هر روش درمانی، حتی کم‌تهاجمی، ممکن است عوارضی داشته باشد. در مورد درمان دیسک کمر با لیزر، عوارض نادر هستند، اما نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:

  1. آسیب به بافت‌های اطراف؛ گرمای لیزر ممکن است به اعصاب یا عضلات نزدیک دیسک آسیب بزند.
  2. عفونت؛ هرچند نادر است، اما محل ورود سوزن می‌تواند عفونی شود.
  3. عود مجدد درد؛ در حدود 5 تا 10 درصد موارد، فتق دیسک ممکن است دوباره برگردد.

در یکی از مواردم، بیماری بعد از عمل لیزری دچار سوزش موقتی در ناحیه کمر شد که با دارو و استراحت برطرف شد. این تجربه به من یاد داد که انتخاب بیمار مناسب و تکنیک دقیق، چقدر در کاهش عوارض مهم است.


مزایای جراحی دیسک کمر با لیزر

چرا بیماران و جراحان به عمل لیزری دیسک کمر علاقه دارند؟ مزایای این روش واقعاً قابل‌توجه است. در اینجا چند مورد کلیدی را فهرست می‌کنم:

  • کم‌تهاجمی بودن؛ بدون برش بزرگ و با حداقل خونریزی.
  • بهبودی سریع؛ بیماران معمولاً ظرف 24 تا 48 ساعت به فعالیت‌های سبک برمی‌گردند.
  • انجام سرپایی؛ نیازی به بستری طولانی نیست.
  • کاهش عوارض بیهوشی؛ چون با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.

دکتر جاناتان استیفلر، متخصص ستون فقرات،  گفته بود: «لیزر به ما اجازه می‌دهد با ظرافتی که در جراحی باز ممکن نیست، به دیسک دسترسی پیدا کنیم.» این دقت، یکی از دلایلی است که من هم این روش را برای موارد مناسب توصیه می‌کنم.


چه کسانی کاندیدای مناسب برای عمل لیزری دیسک کمر هستند؟

همه نمی‌توانند از درمان فتق دیسک کمر با لیزر بهره ببرند. برای اینکه کاندیدای مناسبی باشید، باید شرایط زیر را داشته باشید:

  1. فتق دیسک کوچک تا متوسط که با تصویربرداری (MRI یا CT) تأیید شده باشد.
  2. درد مزمنی که بیش از 6 هفته به درمان‌های غیرجراحی (مثل فیزیوتراپی یا دارو) پاسخ نداده باشد.
  3. نبود علائم عصبی شدید مثل بی‌اختیاری یا فلج.

در مقابل، اگر تنگی شدید کانال نخاعی، پارگی کامل دیسک یا ناپایداری ستون فقرات دارید، لیزر گزینه مناسبی نیست؛ من همیشه به بیمارانم می‌گویم که تشخیص دقیق، کلید انتخاب بهترین درمان است.

جدول زیر به شما کمک می‌کند شرایط خود را بهتر ارزیابی کنید:

شرایط بیمار مناسب برای لیزر؟
فتق دیسک کوچک بله
پارگی شدید دیسک خیر
تنگی کانال نخاعی خیر
درد مزمن بدون بهبود بله
بی‌اختیاری یا فلج خیر

 


مراقبت‌های پس از عمل لیزری دیسک کمر

بعد از عمل لیزری دیسک کمر، مراقبت درست می‌تواند تفاوت بزرگی در نتیجه ایجاد کند. معمولاً توصیه می‌کنم بیمارانم 24 ساعت استراحت کنند و سپس پیاده‌روی سبک را شروع کنند. در هفته‌های اول، از بلند کردن اجسام سنگین یا خم شدن بیش از حد خودداری کنید. تجربه نشان داده که رعایت این نکات، احتمال عود درد را به شدت کاهش می‌دهد.

مثلاً یکی از بیمارانم، آقای احمدی 45 ساله، بعد از عمل لیزری شروع به بلند کردن جعبه‌های سنگین کرد و دوباره دردش برگشت. بعد از مشاوره و استراحت بیشتر، حالش بهبود یافت. این نشان می‌دهد که مراقبت پس از عمل، به اندازه خود عمل مهم است.

در پایان، درمان دیسک کمر با لیزر یک گزینه مدرن و کارآمد است که می‌تواند برای بسیاری از بیماران زندگی بدون درد را به ارمغان بیاورد. با این حال، مثل هر روش دیگری، محدودیت‌ها و شرایط خاص خودش را دارد. اگر فکر می‌کنید کاندیدای این روش هستید، با یک متخصص مشورت کنید و تمام گزینه‌ها را بررسی کنید. تجربه من می‌گوید که تصمیم آگاهانه، بهترین نتیجه را به دنبال دارد. نظر شما چیست؟ آیا تجربه‌ای از این روش دارید که بخواهید به اشتراک بگذارید؟