1- جراحی تومورهای مغزی
گلیوما (Glioma)
گلیوماها تومورهایی هستند که از سلول‌های گلیال مغز منشأ می‌گیرند. یکی از شایع‌ترین آن‌ها گلیوبلاستوما مولتی فرم است که بسیار تهاجمی است. جراحی این تومورها معمولاً با هدف برداشت حداکثری تومور بدون آسیب به بافت سالم انجام می‌شود. در مواردی که برداشتن کامل ممکن نباشد، بیوپسی و سپس درمان‌های تکمیلی مانند رادیوتراپی و شیمی‌درمانی توصیه می‌شود.
مننژیوم (Meningioma)
مننژیوم‌ها از پرده‌های محافظ مغز (مننژ) منشأ می‌گیرند و اغلب خوش‌خیم هستند. با این حال، اگر رشد کرده و باعث فشار بر بافت مغز شوند، نیاز به جراحی دارند. این جراحی معمولاً با نتایج خوب همراه است و خطر عود مجدد کم است، البته در صورتی که تومور به طور کامل برداشته شود.
نوروم آکوستیک (Acoustic Neuroma)
این تومور خوش‌خیم معمولاً از عصب شنوایی منشأ می‌گیرد و علائمی مانند کاهش شنوایی، وزوز گوش و عدم تعادل ایجاد می‌کند. جراحی معمولاً از طریق اپروچ پشت گوشی یا از راه قاعده جمجمه انجام می‌شود. بسته به اندازه تومور و شرایط بیمار، حفظ شنوایی و عصب صورت، از اهداف مهم جراحی است.
متاستاز مغزی
تومورهای متاستاتیک، توده‌هایی هستند که از سرطان‌های سایر اندام‌ها (مانند ریه، پستان یا کلیه) به مغز سرایت کرده‌اند. جراحی زمانی انجام می‌شود که تومور باعث فشار زیاد یا علائم عصبی شدید شود. جراحی این بیماران معمولاً همراه با درمان‌های مکمل مانند پرتودرمانی است.
2- جراحی‌های مربوط به انسدادها و آزادسازی فشار عصب و عروق
جراحی نورالژی عصب سه‌قلو (Trigeminal Neuralgia)
نورالژی عصب سه قلو یک درد مزمن و شدید در ناحیه صورت است که به دلیل فشار یک رگ بر روی عصب سه‌قلو ایجاد می‌شود. در جراحی MVD (Microvascular Decompression)، جراح با استفاده از میکروسکوپ، رگ عامل درد را از عصب جدا کرده و ماده‌ای میان آن‌ها قرار می‌دهد تا تماس قطع شود. این جراحی یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای کاهش درد است.
درمان آنوریسم مغزی
آنوریسم‌ها، اتساع دیواره رگ‌های مغزی هستند که در صورت پارگی می‌توانند منجر به خونریزی کشنده شوند. جراحی کلیپس گذاری به منظور بستن گردن آنوریسم با یک کلیپس فلزی انجام می‌شود تا از جریان خون به داخل آن جلوگیری شود. در روش‌های کمتر تهاجمی، از کویل گذاری درون عروقی استفاده می‌شود.
آزادسازی نخاع (Spinal Decompression)
در مواردی که فشار از مغز یا قاعده جمجمه به نخاع وارد شود، ممکن است نیاز به جراحی برای آزادسازی فضای تحت فشار باشد. این عمل به کاهش درد، بهبود حرکت و جلوگیری از آسیب دائمی به نخاع کمک می‌کند.
برداشتن مالفورماسیون شریانی-وریدی (AVM)
AVMها گره‌های غیرعادی از شریان‌ها و وریدها هستند که ممکن است باعث خونریزی ناگهانی شوند. جراحی باز برای برداشتن این عروق غیرطبیعی، بخصوص در موارد با ریسک بالای پارگی، انجام می‌شود. در بعضی موارد، از رادیوسرجری نیز استفاده می‌شود.
3- جراحی در موارد پارگی، خونریزی و شنت‌گذاری
کرانیوتومی برای خونریزی داخل مغز
در مواردی مانند سکته هموراژیک یا پارگی عروق، ممکن است خون در داخل بافت مغز جمع شود. در این مواقع، کرانیوتومی انجام می‌شود تا با باز کردن جمجمه، خون را تخلیه کرده و فشار را کاهش دهند. این کار باعث نجات بافت‌های سالم مغز می‌شود و از آسیب دائمی جلوگیری می‌کند.
شنت گذاری برای هیدروسفالی
هیدروسفالی بیماری‌ای است که در آن مایع مغزی نخاعی به درستی جذب یا تخلیه نمی‌شود و در نتیجه فشار داخل‌جمجمه‌ای افزایش می‌یابد. شنت‌گذاری عملی است که طی آن یک لوله نازک (شنت) از بطن‌های مغزی به شکم یا قلب قرار می‌گیرد تا مایع اضافی تخلیه شود. این جراحی می‌تواند به طور چشمگیری علائم را کاهش دهد.
درمان هماتوم اپیدورال یا ساب‌دورال
در اثر ضربه به سر، خون ممکن است بین لایه‌های مغز و جمجمه جمع شود. هماتوم اپیدورال معمولاً سریعاً گسترش می‌یابد و نیاز فوری به تخلیه دارد. در مقابل، هماتوم ساب‌دورال می‌تواند تدریجی‌تر پیشرفت کند، اما در هر دو حالت، جراحی کرانیوتومی برای تخلیه خون و جلوگیری از فشردگی مغز لازم است.
کنترل آسیب‌های تروماتیک (TBI)
در آسیب‌های شدید مغزی ناشی از تصادف یا ضربه، ممکن است جمجمه باز شده و قسمت‌هایی از بافت آسیب‌دیده یا متورم برداشته شود. این جراحی به منظور جلوگیری از افزایش فشار داخل جمجمه و آسیب بیشتر انجام می‌شود. گاهی اوقات، بخش جمجمه‌ای برداشته‌شده در آینده دوباره بازگردانده می‌شود (کرانیوپلاستی).